Hoe zorg je voor een goede stofwisseling?

Kun je eten wat je wilt en kom je niet aan? Dan heb je wellicht een snelle stofwisseling. Andersom wordt een trage stofwisseling geassocieerd met aankomen of maar moeilijk kunnen afvallen. Je stofwisseling speelt echter een bredere rol dan alleen in je lichaamsgewicht. Een goede stofwisseling is belangrijk voor een energiek gevoel en een goede gezondheid. In dit blogartikel leggen we je uit hoe je metabolisme werkt en wat je zelf kunt doen om een goede balans te houden.

Onder je stofwisseling of je metabolisme wordt het geheel van biochemische omzettingen verstaan, dat plaatsvindt in je cellen. Metabolismos betekent verandering in het Grieks. Het gaat om allerlei veranderingen in je lichaam die zorgen voor groei, voeding, beweging en afvoer. Je stofwisseling zorgt er bijvoorbeeld voor dat je lichaam energie uit voeding kan halen. Dat lukt echter niet zomaar. Met behulp van je spijsvertering wordt voeding eerst kleiner gemaakt en vervolgens via je bloed naar je lichaamscellen vervoerd. In je cellen worden de voedingsstoffen vervolgens verder ‘gemetaboliseerd’ ofwel omgezet. Je stofwisseling vindt dus plaats na je spijsvertering.

Je metabolisme bestaat uit katabole en anabole processen. In katabole processen worden voedingsstoffen, zoals koolhydraten, vetten en eiwitten, afgebroken tot kleinere moleculen. Polysachariden, lipiden, nucleïnezuren en proteïnen worden bijvoorbeeld omgezet, via een proces dat hydrolyse heet, tot monosachariden, vetzuren, nucleotiden en aminozuren. Bij katabole processen komt energie vrij.

In anabole processen worden stoffen juist opgebouwd; uit kleine moleculen worden grotere gevormd. Hierbij wordt energie verbruikt of opgeslagen. Dankzij anabole processen worden weefsels en organen, zoals spieren en botten, opgebouwd, en worden ook koolhydraten en vet opgeslagen.

In het algemeen is het dus zo dat katabolisme zorgt voor energie en dat anabolisme energie verbruikt. Anabole en katabole processen werken met elkaar samen – zonder afbraak immers geen opbouw – en zijn in een gezonde situatie in evenwicht met elkaar. Een gezonde stofwisseling start bij een goede metabole balans.

Dankzij je stofwisseling kunnen er dus meerdere functies en processen in je lichaam plaatsvinden, zoals:

• de omzetting van voedingsstoffen in bouwstoffen en energie;
• het gebruik van bouwstoffen en energie als bron om biologische processen in je lichaam te activeren;
• de opname van stoffen;
• de verwerking van afvalstoffen zodat ze kunnen worden afgevoerd;
• de aanmaak en het gebruik van reserves in je lichaam.

Je stofwisseling vindt continu plaats. Als je zelf actief bent, bijvoorbeeld tijdens beweging of sport, dan verloopt je metabolisme sneller. Van een intensieve work-out met hoge ademfrequentie en hartslag heb je ook in de vier uur na het sporten nog veel profijt. Ook dan draait je stofwisseling nog steeds op een hoger niveau en blijf je calorieën verbranden. Dat is een mooie oogst van je inspanningen.

Wanneer je rust of slaapt, dan is er sprake van een minimale stofwisseling. Je basaalmetabolisme (Basal Metabolic Rate ofwel BMR) is de stofwisseling die nodig is om de minimale hoeveelheid energie te leveren die ervoor zorgt dat je basale levensprocessen plaatsvinden, bijvoorbeeld als je slaapt.

Voor je gezondheid en energie is het belangrijk dat je lichaam suikers uit koolhydraten én vetten (ketonen) kan gebruiken als brandstof. Een goede vetverbranding vermindert visceraal vet (het slechte vet rondom je organen), helpt bij een gezond gewicht en levert ketonen als langdurige energiebron. Hier zijn je hersenen bijvoorbeeld erg blij mee. De oermens schakelde heel gemakkelijk over van suiker- naar vetverbranding als er geen voedsel beschikbaar was. Iets wat regelmatig voorkwam. Ze waren metabool flexibel.

Als je naar verhouding echter meer koolhydraten en suikers (granen en bewerkte voeding) eet en vaker op een dag eet, dan blijft je lichaam vooral glucose gebruiken als brandstof. Je stofwisseling wordt dan star. Pas als je bloedsuikerspiegel namelijk laag is, zet je lever vetzuren om in ketonen en stijgt de ketonenspiegel in je bloed. Zie de tips onderaan de blog om je metabole flexibiliteit te vergroten.

Het schildklierhormoon speelt eveneens een belangrijke rol in je metabolisme. Wordt dit te hoog of te laag, dan zorgt dat voor een verhoogde of vertraagde werking van je schildklier met als gevolg effecten op je stofwisseling. Schildklierstoornissen kunnen bijvoorbeeld leiden tot klachten als gewichtsveranderingen, moeilijk kunnen afvallen of juist aankomen, een verhoogde of verlaagde hartslag, moe of uitgeput zijn of juist veel onrust ervaren. De werking van je schildklier is een complex verhaal. Meer daarover lees je in deze blog: De schildklier; een belangrijke regelaar in je lichaam.

Meerdere leefstijlfactoren kunnen helpen bij het creëren of behouden van een goede stofwisseling.

• Zorg voor voldoende beweging en het gebruik van je spieren. Kracht- of HIIT-training met gewichten bijvoorbeeld zorgt voor spieropbouw. Spiermassa zorgt voor verbranding van meer energie dan vet, ook in rust. Doe je aan cardiotraining? Ook dat is gunstig voor je stofwisseling. Kun je dit verdelen over de dag in bijvoorbeeld twee keer 30 minuten, dan is dat nog effectiever. Zorg regelmatig voor een verhoogde hartslag door kortdurende flinke inspanning.
• Beweeg op een nuchtere maag. Dit zorgt ervoor dat je voorraad glucose (glycogeen) op raakt en je lichaam makkelijker overschakelt op vetverbranding en metabole flexibiliteit. Ook helpt het bij een stabiele bloedsuikerspiegel.
• Zorg voor een goede nachtrust en vermijd stress. Een disbalans in je nachtrust kan een aanslag betekenen op je metabolisme.
• Kies eerlijke, pure en onbewerkte voeding vol biologische groenten en fruit met veel vezels, kruiden, noten, beperkt complexe koolhydraten, gezonde eiwitten, zoals eitjes, gevogelte, vis en zeevruchten en beperkt vlees en essentiële vetzuren. Zo bied je je lichaam de brandstoffen en bouwstoffen die het nodig heeft voor een goede metabole balans en vetverbranding.
• Voor een goed verloop van je stofwisseling zijn ten slotte hulpstoffen nodig, zoals enzymen, hormonen, zuurstof en vitaminen. Zorg dus voor voldoende micronutriënten, zoals vitaminen en mineralen.

Je stofwisseling is een systemisch proces waarin veel aspecten betrokken zijn. Zoek je advies voor je persoonlijke situatie, raadpleeg dan altijd een orthomoleculair therapeut of arts. Of leg je vraag voor aan een van onze therapeuten via therapeutischevragen@logicofnature.nl.

Er zijn meerdere voedingsstoffen die kunnen helpen. Supplementen die een brede ondersteuning bieden voor je gezondheid of een gunstig effect hebben op onderliggende mechanismen die belangrijk zijn voor je stofwisseling kunnen raadzaam zijn.

• Onze multivitamine MultiPerfect bevat alles voor je dagelijkse ondersteuning; alle vitaminen en alle mineralen, aangevuld met gunstige plantstoffen.
• Omarin, met omega 3-vetzuren met DHA, EPA, vitamine D3 en E, zorgt voor een goede vetzurenbalans.
• Pocosyl is een combinatieproduct met stoffen die bijdragen aan een normaal metabolisme van koolhydraten en die een normale bloedsuikerspiegel in stand helpen houden, zoals chroom.
• Mucoperm Apple is een exclusieve multi special gericht op de spijsvertering. Het bevat een heel scala aan stoffen die daarbij ondersteunen, gericht op een goede detoxificatie, enzymfunctie, darmfunctie en de slijmvliezen.
• Een product dat off-label kan worden ingezet is Improvum. Improvum is specifiek ontwikkeld ter ondersteuning van de vruchtbaarheid, waarbij het voor zowel de eicel als de zaadcel belangrijk is om voldoende energie te kunnen genereren. Improvum bevat stoffen zoals N-acetyl-L-carnitine en Co-enzym Q10.
• Tot slot mag ook onze zinkformule Zinargin met twee vormen van zink, aangevuld met nuttige cofactoren zoals L-arginine, niet ontbreken.

Op de website van ReThink Foundation vind je een wetenschappelijk artikel over het metabolisme. ReThink Foundation draagt bij aan bewustzijn over gezondheid.