We schreven al eerder over alle ins en outs van de prostaat in het blogartikel ‘de prostaat, een klier met impact’. In deze blog zoomen we in op de werking van een aantal voedingsstoffen die op een natuurlijke wijze de normale werking van de prostaat en onderste urinewegen ondersteunen, zoals zaagpalm of Serenoa repens en pompoenpit of Cucurbita pepo.

Het zijn vooral de androgene geslachtshormonen testosteron en dihydrotestosteron (DHT) die een rol spelen in het functioneren van de prostaat. Het enzym 5-alpha-reductase zet, in het steroïdenmetabolisme, de iets minder actieve voorloper testosteron om in het potentere en biologisch actieve DHT. Dit is normaal gezien een fysiologisch proces voor de man waarbij processen horen zoals de aanmaak van spiermassa, groei van lichaamsbeharing en spermaproductie. Als het enzym 5-alpha-reductase te actief is, dan wordt er te veel testosteron omgezet in DHT. DHT functioneert als een groeihormoon en bevordert de benigne (goedaardige) groei van de prostaat. Specifiek op dit mechanisme kunnen we ingrijpen met bepaalde voedingsstoffen.

Saw palmetto, Serenoa repens, Sabal serrulata, zaagpalm of zegepalm zijn verschillende namen voor dezelfde plant met lange groene bladeren die vooral in Midden- en Zuid-Amerika groeit. De plant produceert kleine besjes met actieve werkzame stoffen, zoals vrije vetzuren (laurinezuur, oliezuur en myristinezuur), fytosterolen (bèta-sitosterol, campesterol, stigmasterol) en bioflavonoïden. De gunstige invloed van zaagpalm op de prostaat en lagere urinewegen is een claim die wordt onderzocht door de Europese Commissie. De effecten van zaagpalm, met name in het remmen van het enzym 5-alfa-reductase, zijn echter goed bestudeerd en gedocumenteerd.

Een goedaardige prostaatvergroting kan regulier behandeld worden met medicatie die eveneens het enzym 5-alfa-reductase remt, zoals het medicijn Finasteride. Veelvoorkomende bijwerkingen hiervan zijn echter erectiestoornissen en een verminderd libido. Ook zaagpalm heeft de capaciteit om 5-alfa-reductase te remmen, waardoor er minder testosteron in DHT wordt omgezet. Het zijn met name de vrije vetzuren, zoals laurinezuur, die hieraan bijdragen. Het fytosterol bèta-sitosterol kan ondersteunen bij prostaatontsteking (zie Kwon). Het zijn dus de verschillende componenten uit zaagpalm samen die zorgen voor de gunstige effecten.

De zaden van de pompoen, pompoenpit of Cucurbita pepo, zijn rijk aan vitamines, mineralen, onverzadigde vetten en antioxidanten. Het zijn vooral de vetoplosbare bestanddelen (fytosterolen en carotenoïden) en wateroplosbare bestanddelen (polyfenolen en tetracyclische triterpenoïden zoals cucurbitine) in pompoenpit die gunstige effecten hebben bij lagere-urinewegklachten door BPH. Ook deze claim wordt nog verder onderzocht door de Europese Commissie. In het literatuuroverzicht van Antoniou worden de effecten van pompoenpit toegeschreven aan het remmen van 5-alpha-reductase, aan het verminderen van INF-Y gemedieerde ontstekingsactiviteit en DHT-binding en aan spierontspanning door afgifte van stikstofmonoxide.  

Ook diverse andere nutriënten zijn interessant in het licht van het thema van dit blogartikel. Zink, selenium en vitamine E zijn bijvoorbeeld belangrijk omdat ze cellen beschermen tegen oxidatieve stress. Lycopeen ondersteunt de prostaatfunctie (claim eveneens onderzocht door de Europese Commissie) door remming van groeifactoren en 5-alpha-reductase. Camellia sinensis, ofwel de theestruik, heeft beschermende effecten voor de lagere urinewegen. Tot slot staat lijnzaad, ofwel Linum usitatissimum bekend om het gunstige effect op de regulatie van de hormonale activiteit. Specifiek voor de prostaat gaat het om anti-inflammatoire activiteit, remming van 5-alpha-reductase en remming van de groei door modificatie van de groeifactoren (zie Antoniou).

Tot slot kunnen ook een overschot aan oestrogeen, ten opzichte van testosteron, en hoge insulinespiegels bijdragen aan de groei van de prostaat. Een gezonde leefstijl met voldoende beweging en voeding vol biologische groenten, fruit, noten, peulvruchten, gezonde granen, vis en meervoudige onverzadigde vetzuren vormen een goede basis. Het mediterraan voedingspatroon staat niet voor niets bekend als ‘rijk aan antioxidanten en ontstekingsremmend’. Een goede hormonale balans handhaaf je met een stabiele bloedsuikerspiegel. Minder vaak eten op een dag, minder inname van bewerkte koolhydraten, intermittent fasting, calorierestrictie en nuchter bewegen of bewegen voor de maaltijd zijn interventies die hierop een gunstig effect hebben.

• Blogartikel vol praktische leefstijltips: De prostaat, een klier met impact
• Wetenschappelijk artikel ReThink Foundation: Prostaat, eierstokken en epigenetica 
• Review op PubMed: Kwon, Y. (2019) Use of saw palmetto (Serenoa repens) extract for benign prostatic hyperplasia. Food Science and Biotechnology, 28(6): 1599-1606
• Literatuurstudies op Pubmed: Antoniou, V. (2023) Role of Phytotherapy in the Management of BPH: A Summary of the Literature. Journal of Clinical Medicine, 12(5): 1899

Met groot verdriet en diepe verslagenheid delen wij mee dat Gabriël Devriendt afgelopen donderdag 19 januari plotseling is overleden. Deze realiteit hadden wij niet voorzien en laat ons achter met een grote leegte. Gabriël was nog lang niet klaar met zijn bijdrage aan de wereld. En tegelijk heeft hij ons gevoed met zo veel rijkdom. Meer dan we ooit hadden kunnen bevroeden.

Onze eerste ontmoeting met Gabriël, waarin hij ons met grootse passie inspireerde met zijn visie op natuurlijke gezondheid, betekende voor ons de start van Nutriphyt Nederland in 2012. Als ‘founding father’ van Nutriphyt startte Gabriël Nutriphyt België. Vanuit zijn achtergrond in de farmaceutische industrie zag hij wat daar ontbrak. Hij nam ontslag en begon met dat waarin hij geloofde: de toepassing van natuurstoffen als basis voor gezondheid. In eerste instantie startte hij het merk Nutriphyt met de ontwikkeling van enkele producten. Alles ondernam hij in eerste instantie alleen: producten maken, klanten bezoeken en het delen van zijn kennis over de toepassing van plantenstoffen en voedingssuppletie naar professionele zorgverleners en de academische medische wereld. In 2012 startten wij als exclusieve importeur van Nutriphyt in Nederland. Nooit eerder voelde een gezondheidsvisie vertaald in complete natuurlijke producten voor ons zo waar. En dat is tot op de dag van vandaag nog steeds zo.

Wij hebben ons er hard voor gemaakt dat niet alleen de Nutriphyt-producten goed in Nederland worden vertegenwoordigd, maar dat tevens alle wetenschappelijke kennis van Gabriël wordt vertaald naar de praktijk. Door Gabriël het podium in Nederland te geven dat hij verdiende. Met druk bezochte live seminars over tal van inspirerende thema’s. Door inhoudelijke ondersteuning te bieden aan therapeuten en artsen en vakinhoudelijke vragen te beantwoorden. Door aanvullende webinars te geven over de toepassing van de Nutriphyt-producten. In alle opzichten hebben wij Gabriël ondersteund, zodat hij zijn verhaal kon doen. En zodat het praktisch goed landde in de handen van gezondheidsprofessionals die ermee aan het werk gingen.

Inmiddels beschikt Nutriphyt over een volledig assortiment, en zijn er nog altijd aanvullingen op komst. België kent sinds 2018 een prachtig modern nieuw kantoorpand, inmiddels onder leiding van Gabriëls dochter Herlinde, al jaren werkzaam in het bedrijf. In 2022 nam zij als nieuwe CEO de fakkel van Gabriël over. Helaas is het Gabriël niet gegeven om zijn rol als hoofd Research & Development verder voort te zetten. Wij wensen Herlinde, Gabriël’s familie en het hele team veel sterkte met dit grote verlies.

In de afgelopen jaren heeft Nutriphyt in België en Nederland een professionele organisatie gebouwd, waarmee de rijkdom en visie die Gabriël in de wereld heeft gezet, verder kan worden uitgedragen.

U kunt de rouwkaart hier downloaden: Download rouwkaart (pdf)

Joost, Maurice, Tom en Jan
en het team van Nutriphyt Nederland