Geen alcohol, wel een vervette lever. Hoe komt dit en wat doe je eraan?

Waar een vervette lever vroeger het gevolg was van langdurig overmatig alcoholgebruik, komt dit nu steeds vaker voor bij mensen die zelfs geen druppel drinken. De niet-alcoholische leververvetting, ofwel de non-alcoholic fatty liver disease, is in opmars. En dat heeft alles te maken met verschillende leefstijlfactoren. In dit blogartikel leggen we je uit hoe een ‘fatty liver’ ontstaat en wat je er zelf tegen kunt doen.

Bij een niet-alcoholische leververvetting is er sprake van vetstapeling – een te hoog triglyceridengehalte – in je lever (>5%). De oorzaak hiervan is een verstoring in de vet- en suikerstofwisseling als gevolg van een ongezonde leefstijl met weinig beweging en calorierijke en te vette voeding. Leververvetting geeft vaak geen klachten, en wordt dus niet altijd meteen ontdekt. Het komt inmiddels echter bij 20-30% van de volwassenen voor, en iets vaker bij mannen dan bij vrouwen. Een vervette lever komt ook steeds vaker bij kinderen voor en dat maakt het de meest voorkomende chronische leverziekte zowel bij volwassenen als bij kinderen.

Bij 1 op de 5 mensen gaat een niet-alcoholische leververvetting – naarmate dit langer duurt – over in een ontstoken lever. We spreken dan van een niet-alcoholische steatohepatitis (NASH). De niet-alcoholische vervette lever is omkeerbaar, mits je bereid bent je leefstijl aan te passen. Leverontsteking kan blijvende schade veroorzaken en zich stap voor stap verder ontwikkelen in leverfibrose (littekenweefsel op de lever), levercirrose (afsterving van levercellen door veel littekenweefsel), leverkanker en leverfalen. NASH komt vaker voor bij mensen met overgewicht, diabetes type 2 en een verhoogde bloeddruk. Oxidatieve stress kan onderliggend een rol spelen.

Niet-alcoholische leververvetting en -ontsteking kunnen worden beschouwd als de hepatische (lever) component van het metabool syndroom, waaraan obesitas, insulineresistentie, verstoringen in het microbioom en leefstijlfactoren (zoals verkeerde voedingskeuzes en gebrek aan beweging) bijdragen. De diagnose metabool syndroom wordt gesteld als er ten minste sprake is van drie van de volgende risicofactoren: verhoogd buikvet, verhoogde bloeddruk, laag HDL-cholesterol, verhoogde bloedsuikers en verhoogde triglyceriden. Er is dus een sterke samenhang tussen insulineresistentie en het percentage levervet. Insulineresistentie leidt tot hyperinsulinemie en verhoogde lipogenese (het omzetten van koolhydraten in vet). NAFLD ontwikkelt zich wanneer de instroom van vetten in de lever groter is dan de verwijdering ervan. NAFLD is dus een grote risicofactor voor de cardiometabole gezondheid.

Inmiddels is bekend dat naast consumptie van te veel suikers, verzadigde vetten en transvetten, ook inname van fructose, en dan gaat het met name om synthetische fructose toegevoegd als zoetstof aan frisdranken, vruchtensappen, zuivel, koek, snoep en gebak, een grote risicofactor is voor leververvetting. Fructose stimuleert de lipogenese en laat zo het levervet toenemen. Ook draagt het bij tot een verhoogde uitscheiding van VLDL-cholesterol en onderdrukt het de vetzuuroxidatie in de lever. Fructose geeft geen verzadigingsgevoel, waardoor we er al snel te veel van binnenkrijgen. De gemiddelde Nederlander consumeert zo’n 50 gram fructose per dag. Voor een gezonde lever is echter maximaal 25 gram per dag een mooi streven.

Belangrijk om te weten, is dat leververvetting, net zoals het metabool syndroom, niet alleen bij mensen met overgewicht voorkomt, maar ook bij slanke mensen. Als de leefstijl ongezond is, dan krijgt niet iedereen daar overgewicht van, maar het zorgt wel voor verstoringen in het lichaam. Slanke mensen met NAFLD blijken een gunstiger stofwisselings- en histologisch profiel te hebben vergeleken met mensen met overgewicht en NAFLD. Ook zijn er verschillen in darmbacteriën. Vergeleken met niet-slanke mensen hebben slanke mensen twee factoren die zorgen voor NAFLD: hogere spiegels van galzuren en het eiwit fibroblast growth factor 19 (FGF19). Deze twee factoren verhogen het energieverbruik, wat mogelijk kan verklaren dat mensen met leververvetting ook slank kunnen blijven. Het gunstige profiel beschermt slanke mensen echter niet tegen vetstapeling.

Een sterke dysbiose in de darm kan leiden tot een verandering in de metabole functie van de darmbacteriën, een verhoogde doorlaatbaarheid van het darmslijmvlies en uiteindelijk tot een chronische ontsteking, zoals bij NASH. Diverse studies laten verschuivingen zien in bacteriesoorten. Bij NASH blijken de soorten Ruminococcus spp. en Faecalis prausnitzii verlaagd, is de ratio tussen Firmicutes en bacteroidetes verlaagd, is de soort Proteobacteria verhoogd en kan Prevotella spp. sterk verhoogd of juist verlaagd. Aandacht voor het microbioom bij zowel het metabool syndroom, als NAFLD en NASH is dus essentieel.

• Als er sprake is van overgewicht, streef dan in de eerste plaats naar een gezond gewicht.
• Ook bij een gezond gewicht: vermijd alle bewerkte voedingsmiddelen, junkfood, suikers en snelle koolhydraten.
• Kies voor pure, onbewerkte maaltijden vol groenten en (heel) fruit, noten, zaden, pitten, kruiden, ei, vette vis, gevogelte en beperkt vlees. Het mediterraan voedingspatroon is een goede richtlijn.
• Voed je microbioom. Streef naar 25 verschillende soorten plantaardige voedingsmiddelen per week. Zo bied je je micro-organismen een gevarieerd aanbod aan vezels. Voor vrouwen geldt minimaal 25 gram vezels per dag, voor mannen 30 gram per dag. Bij voorkeur nog wat meer (40 gram is top!).
• Eet maximaal 25 gram fructose per dag. Vermijd bewerkte voedingsmiddelen met toegevoegde fructose. Haal de fructose vooral uit volledig fruit waardoor de fructose compleet met vezels in goede banen wordt geleid in het lichaam.
• Keer insulineresistentie om. Eerst bewegen, dan eten is een mooie interventie. Of kies voor calorierestrictie of intermittent fasting.
• Stap uit je comfortzone en stel jezelf regelmatig bloot aan kou. Door middel van de koude douche of zwemmen in koud water. Dat helpt het proces van browning; de transformatie van ongunstige vetcellen naar gunstige vetcellen.

• Pocosyl bevat een unieke combinatie van natuurlijke plantenstoffen, vitaminen en mineralen, zoals onder meer myo-inositol, D-chiro inositol, berberine, chroom, zink, B-vitaminen. Chroom helpt een normale bloedsuikerspiegel in het bloed in stand te houden.
• 7M Daily Fiber & 7M Probiotic Concentrate vormen het gouden duo voor je microbioom. 7M Daily Fiber is een 100% biologisch vezelcomplex met 10 natuurlijke vezelrijke ingrediënten en 7M Probiotic Concentrate geeft je een dagelijkse boost vol goedaardige bacteriën en heilzame kruiden voor je inwendige ecosysteem, je 7 Meter darm.
• Omarin omega 3-vetzuren uit visolie helpen tot slot je vetzurenbalans omega 6 / omega 3 te verbeteren.
• Nieuw! Balancose bevat onder meer de ingrediënten Reducose (Morus alba-extract), groene thee extract en chroom en helpt eveneens bij het in stand houden van een normale bloedsuikerspiegel, het helpt om op gewicht te blijven en het ondersteunt een normale vetstofwisseling.

• Informatie over het metabool syndroom lees je in het blogartikel: Metabool syndroom: wat is het en wat doe je eraan? 
• Hoe ‘browning’ kan helpen bij gewichtsverlies, lees je in dit artikel: Kou is cool