In de videoserie ‘Natuurlijk samen zwanger worden’ zijn acht koppels gevolgd die elk om eigen redenen in het medische circuit waren beland omdat het niet lukte om zwanger te worden. Teleurgesteld over de reguliere aanpak of het uitblijven van resultaat, besloten ze mee te doen aan een traject waarin ze probeerden op een natuurlijke wijze hun vruchtbaarheid te verbeteren om alsnog zwanger te worden. Hierbij werden ze ondersteund door diverse professionals – een huisarts, een orthomoleculair fertiliteitsarts, een natuurgeneeskundige, een endocrinoloog, een gynaecoloog en een leefstijlspecialist – met advies over hoe een gezonde leefstijl en voedingssupplementen kunnen bijdragen.

Een jaar lang hebben de koppels – zowel de vrouw als de man – geïnvesteerd in het optimaliseren van hun voedingspatroon naar volwaardige pure voeding, in aanpassingen van leefstijlpatronen, zoals een betere nachtrust, meer ontspanning en het aanpakken van stress en hebben ze ondersteunende supplementen genomen: Fertility woman en Fertility man.

Alle koppels hadden zo hun eigen uitdagingen en liepen al enige tijd in het medische circuit. Sommige koppels hadden hun vertrouwen in zwanger worden eigenlijk al verloren. De boodschap vanuit de gynaecoloog luidde soms zelf: ‘met jouw aandoening, zul je nooit op een natuurlijke manier zwanger kunnen worden’. Enig scepsis was er bij aanvang dan ook wel. Echter al na enkele maanden in het traject voelen veel koppels zich aanzienlijk gezonder en groeit het vertrouwen. Binnen één jaar na de start van het traject is de helft van de koppels al zwanger geraakt en zijn er zelfs al drie baby’s geboren. Twee jaar later zijn er vijf baby’s geboren en is het zesde koppel zwanger. Bij twee koppels is er helaas geen zwangerschap ontstaan. Bernadette & Brecht kiezen uiteindelijk voor een adoptietraject. Bij Steven & Christa is Stevens zaadkwaliteit wel aanzienlijk verbeterd, maar is er helaas nog geen resultaat in een zwangerschap.

Ilse & Rafael kregen in het ziekenhuis te horen dat zij nooit zwanger zouden kunnen worden zonder zware hormoonbehandelingen. Ilse had problemen met haar baarmoederhals en bij haar werd de diagnose PCOS gesteld. Ze voelde zich  niet lekker bij de hormoonpillen en besloten samen om voor de natuurlijke weg te kiezen. Na enkele maanden in het traject werd de cyclus van Ilse steeds beter. Toen ze uiteindelijk op natuurlijke wijze zwanger bleek, was dat voor beide maar moeilijk te bevatten. Binnen het eerste jaar is Ilse al bevallen van een gezonde baby, compleet met goede start en voorzien van alle goede voedingsstoffen. Ook Rafael voelde zich dankzij de supplementen energieker en rustiger. Samen zijn ze enorm trots op hun keuze om het op deze manier te doen. En natuurlijk op het prachtige resultaat; hun dochter!

Almer & Marrit probeerden al drie jaar zwanger te worden met behulp van allerlei medische behandelingen, maar zonder resultaat. Wat opvalt in hun verhaal is de stress die een belangrijke rol speelde bij Marrit. Dat gaf ook haar HRV-meting aan bij leefstijlspecialist Wim Gelderblom. Uiteindelijk besloot ze om haar baan op te zeggen. Als zwanger worden echt zo belangrijk was, dan was dat de enige juiste weg. Dat gaf direct zo veel ontspanning, dat ze al zwanger raakte terwijl ze haar laatste weken werk nog volbracht. Samen hebben ze het natuurlijk zwanger worden als bijzonder fijn ervaren. Een groot contrast tot de ziekenhuisjaren ervoor.

Ellen & Albert leefden al heel bewust, maar toch lukte het zwanger worden nog niet. Aanvankelijk waren er geen duidelijk aanwijsbare oorzaken. Toch kwamen er tijdens het traject wat verbeterpunten aan het licht. Een tekort aan jodium en te veel stress bij Ellen werden aangepakt. De veiligheid en rust die nodig waren om uiteindelijk zwanger te kunnen worden, brachten succes. Na twee jaar zijn ook zij de kersverse ouders van een prachtige dochter.

Lisanne & Elout hadden te kampen met een verminderde schildklierfunctie bij Lisanne. Ook stress op haar werk speelde een rol. Al binnen een jaar in het traject bleek ook Lisanne zwanger. Ze hebben de periode van de zwangerschap en de begeleiding in het traject als heel prettig ervaren en zijn inmiddels in de wolken met hun baby.

Joyce & Kevin kregen eveneens in het ziekenhuis te horen dat Joyce zonder hormoonbehandeling nooit zwanger zou worden. Ook bij Joyce werd de diagnose PCOS gesteld en er was sprake van overgewicht. Na drie maanden gebruik van de supplementen Fertility woman had Joyce haar cyclus weer op de rit en niet lang erna was ze zwanger. Helaas kreeg ze een miskraam. Twee maanden later was ze  opnieuw zwanger. Deze zwangerschap verliep voorspoedig en hun gezonde baby is inmiddels geboren.

Kevin kijkt met enige verbijstering terug op de adviezen van de gynaecoloog in het ziekenhuis destijds. “Als een autoriteit iets zegt, dan ben je geneigd dat aan te nemen. Nu hebben we gezien dat het wel degelijk anders kan. De mensen die ons in dit traject hebben begeleid, hebben dat zo liefdevol en compleet gedaan. Dat heb ik eerder echt gemist. Er is dan ook zoveel meer mogelijk. Niet alleen voor ons, maar voor heel veel stellen met een kinderwens.”

Christa & Steven hadden te maken met Stevens zaadkwaliteit die niet goed was. Helaas is voor dit koppel een zwangerschap nog uitgebleven. Er zijn echter wel positieve resultaten te noemen. Stevens zaadkwaliteit valt inmiddels binnen de normaalwaarden en zou geen belemmering meer mogen vormen. Ze hebben het traject als heel positief en verbindend ervaren. Hun relatie is alleen maar beter geworden en ze geven aan sowieso heel gelukkig samen oud te worden. Ze hebben de wens om zwanger te worden nog niet opgegeven.

Bernadette & Brecht waren al iets ouder toen ze aan het traject deelnamen en probeerden al zeven jaar via allerlei behandelingen zwanger te worden. Helaas bracht ook dit traject geen succes. Ook Brechts zaadkwaliteit was slecht. Inmiddels is het koppel gestart met een adoptieprocedure.

Pieter & Marleen probeerden al vijf jaar zanger te worden middels IUI behandelingen. Inmiddels zijn ze 21 weken zwanger. Het ging niet vanzelf. Ze zijn veel gezonder gaan eten. Groenten werden vooral gezien als een bijgerecht, maar krijgen nu met recht een hoofdrol in hun eetpatroon. Ook zijn ze aanzienlijk minder suiker gaan eten en meer biologische producten. Ze zijn zich echt bewust geworden van wat gezonde voeding is en wat voeding met je doet. Hun leven is daarin blijvend veranderd. En dat geeft ook een goede start voor hun kind. Uiteindelijk zijn ze na het traject ‘Natuurlijk samen zwanger worden’ via een IVF behandeling zwanger geworden. De supplementen Fertility woman en man zijn ze blijven gebruiken.

Pieter geeft aan: “Er lijkt vaak maar één weg, maar er zijn meer wegen naar Rome. Je kunt ook wegen combineren; het kan elkaar versterken. Wij adviseren anderen in dezelfde situatie ook breder te kijken. Als de huisarts aangeeft “probeer maar een jaartje”, begin dan tegelijk met goede voeding, neem je leefstijl onder de loep en gebruik de juiste supplementen. Veel mensen zijn zich niet bewust van de mogelijkheden die ze zelf hebben.”

De meeste koppels die worden gevolgd in de videoserie: ‘Natuurlijk samen zwanger worden’ waren nog niet heel bewust bezig met hun voeding. Mathilde Kuijpers, orthomoleculair fertiliteitsarts, geeft de stellen advies: “Gezonde voeding is essentieel. Voor een goede vruchtbaarheid is het belangrijk dat we dat eten wat ons lichaam nodig heeft. Ook al liggen de supermarkten vol en eten we vaak zelfs te veel; we eten te vaak niet de gezonde producten. Daardoor kunnen we ondervoed zijn en essentiële micronutriënten tekort komen. Word je bijvoorbeeld moe van eten, dan betekent dat dat je niet het goede eet. Goede voeding moet energie opleveren.”

Integratief geneeskundige Maurice Kool, vult aan: “We zijn evolutionair ingesteld op schaarste, maar we zitten nu in een permanente overdaad. Daar kan ons lichaam moeilijk mee overweg en dat lijdt tot permanente opslag, ‘overgewicht’ dus, met alle nadelige gevolgen. Ons lichaam kan van origine goed omgaan met wat honger, dorst, kou en hitte. Evolutionair waren we flexibel en pasten we ons aan de omgeving aan. Ook moesten we altijd bewegen om datgene te krijgen wat we nodig hadden. Dat maakt een lichaam sterker. We aten wat in het seizoen voorhanden was zoals vis, gevogelte, groenten, noten en zaden. Tegenwoordig passen we de omgeving aan aan ons en zijn we minder flexibel geworden. Met volle (koel)kasten eten we wanneer we willen en hebben we nooit meer schaarste. Het vele bewerkte voedsel van tegenwoordig doet ons lichaam ook geen goed.”

Gezonde voeding bestaat hoofdzakelijk uit veel verschillende soorten groenten (kruisbloemige groentesoorten, bladgroenten, knolgewassen), fruit, noten, zaden, gezonde oliën en vetten, eieren, af en toe peulvruchten, vette vis, gevogelte en zeer beperkt rood vlees. Pure, onbewerkte en bij voorkeur biologische producten bevatten veel vezels en essentiële nutriënten zoals vitamines, mineralen, aminozuren, essentiële vetzuren en enzymen, en minder bekende maar zeer gunstige groepen van stoffen zoals bijvoorbeeld bioflavonoïden. Het mediterraans voedingspatroon kan hierin veel bieden. Daarnaast is de manier van eten belangrijk. Zo is het bijvoorbeeld beter om het hele fruit te consumeren, dan fruit te persen. De hele vrucht bevat namelijk vezels en vezels zijn weer essentieel voor je darmflora en je gezondheid. Eet ook veel verschillende soorten groenten en fruit. Hoe meer variatie, hoe groter de reikwijdte aan micronutriënten en hoe beter de samenstelling van je microbioom. Minder vaak eten, kan je lichaam weer flexibeler en fitter maken.

Gezonde voeding wordt in ons lichaam afgebroken tot glucose, aminozuren en vetzuren. De vitaminen en mineralen die uit voeding vrij komen, vormen onder meer belangrijke cofactoren voor allerlei levensbelangrijke processen in je lichaam. Een paar voorbeelden in het licht van de vruchtbaarheid. Eet je weinig vlees en suppleer je geen vitamine B12, dan loop je het risico op een B12-tekort. Vitamine B12 is een belangrijke cofactor die nodig is om bijvoorbeeld stoffen zoals hormonen om te zetten. Vitamine B12 werkt in je lichaam vervolgens goed samen met foliumzuur. Foliumzuur ofwel de actieve vorm folaat is dus eveneens een essentiële voedingsstof voor vrouwen met een wens om zwanger te worden.

Een ander voorbeeld is vitamine D3 waarvan het hormoon progesteron afhankelijk is. Het vitamine D3-gehalte is, zeker in de wintermaanden vanwege een gebrek aan zon, vaak (te) laag. Omdat we vitamine D3 onvoldoende uit voeding halen, is suppletie met vitamine D3 dan ook een goede keuze. Voor zwangere vrouwen wordt suppletie sowieso aanbevolen.

Veel plantenstoffen hebben tot slot bijvoorbeeld een impact op de hormoonhuishouding. Groenten zoals broccoli en groene bladgroenten bevatten veel zogenoemde methylgroepen. Methylgroepen helpen je methylering; een lichamelijk proces waarin stoffen zoals bijvoorbeeld oestrogeen of stoffen met een effect op de zaadkwaliteit op de juiste manier worden afgebroken en uitgescheiden.

Zo ook voor bescherming van DNA en de kwaliteit van zaadcellen en eicellen, en dus voor het realiseren van een kinderwens. Foliumzuur is bijvoorbeeld een stof die essentieel is al voor het zwanger worden en tijdens de zwangerschap voor het ongeboren kindje. Maar er zijn nog meer noodzakelijke voedingstoffen. In deze blog lees je alles over voedingssupplementen tijdens je zwangerschap.

Natuurgeneeskundige Maurice Kool Msc., een van de professionals die advies geeft aan de acht koppels in de videoserie ‘Natuurlijk samen zwanger worden’, legt uit: “In mijn voormalige praktijk sprak ik veel koppels die zich wel al bewust waren van de bijdrage van voedingssupplementen en al wat gebruikten. Niet alle voedingssupplementen zijn echter hetzelfde. Er zijn veel goede producten op de markt, maar ook producten met veel synthetische ingrediënten. Synthetische stoffen zijn vaak minder goeddoe het lichaam te benutten en kennen risico’s. echter nooit de zuivere stoffen en kennen risico’s. Het is doorgaans niet zoals de natuur het heeft bedoeld. Het is dus belangrijk om altijd voor producten met zuivere natuurlijke stoffen te kiezen. Daar kan je lichaam goed mee overweg. Daarnaast is er een verschil tussen supplementen die iets extra’s bieden en producten die ontwikkeld zijn om echt iets bij te dragen aan een specifiek doel. Zoals de speciale voedingssupplementen Fertility woman en Fertility man, formules die zich speciaal richten op het ondersteunen van de vruchtbaarheid van de vrouw én van de man.”

Voedingssupplementen vormen altijd een aanvulling op goede voeding en vormen nooit een vervanging ervan. Echter, in diverse situaties kan aanvulling van je voeding echt essentieel zijn. Voor diverse doelgroepen zijn bijvoorbeeld richtlijnen opgesteld voor wenselijke aanvullende suppletie. Orthomoleculair therapeuten kennen de kracht van goede voeding aangevuld met supplementen en kunnen in bredere zin advies geven over welke supplementen in welke situatie zinvol zijn. Voor tal van vitaminen, mineralen en andere stoffen heeft de European Food Safety Authority (EFSA) dan ook gezondheidsclaims bepaald vanwege hun gunstige bijdrage aan de werking van het lichaam.

Maurice Kool wilde zich na zijn praktijkjaren op een andere manier op zijn vakgebied gaan inzetten. Zo kwam hij in contact met een aantal onderzoekers die zich bezighielden met supplementen specifiek voor de vruchtbaarheid. Een van deze onderzoekers is professor Frank Comhaire. Comhaire is Vlaams endocrinoloog en houdt zich ruim 40 jaar bezig met geneeskunde en specifiek met vruchtbaarheid. In tegenstelling tot dat wat algemeen werd aangenomen, namelijk dat ‘als het aan de man ligt, dan kun je er niet veel aan doen’, zag Comhaire in al die jaren dat er juist wel veel te doen valt aan verminderde vruchtbaarheid.

Comhaire vertelt: “We hebben stap voor stap kunnen aantonen dat er diverse aandoeningen zijn, die we kunnen verbeteren. Eerst moet je natuurlijk opsporen wat er mis is. Bijvoorbeeld een ontsteking van de prostaat of een hormoonontregeling door toxines of hormoonverstorende stoffen. Veel valt daar al in te corrigeren. Vervolgens zagen we in veel gevallen, dat er problemen waren met de functie van de zaadcellen. Bijvoorbeeld onvoldoende productie van energie in de zaadcellen, waardoor ze niet goed kunnen bewegen. Dan vindt er dus geen bevruchting plaats. We hebben dus naar stoffen gezocht die de beweeglijkheid vergroten. Dat kunnen we goed meten. Ook hebben we stoffen toegevoegd voor een optimaal DNA in de kopjes van de zaadcellen. Zo hebben we uiteindelijk een combinatie gemaakt van plantenstoffen, vitaminen, mineralen en een olie die ervoor zorgt dat het aantal goed beweeglijke zaadcellen toeneemt met 200%, te weten Fertility man.”

Het supplement Fertility werd door Comhaire en andere onderzoekers in eerste instantie ontwikkeld alleen voor de man. Het doel was om een supplement te ontwikkelen om de zaadkwaliteit te ondersteunen. Toen bleek dat het de kans op een zwangerschap bij IVF aanzienlijk verhoogde. Ook viel op dat er veel spontane zwangerschappen plaatsvonden. Vanwege de goede werking, is de formule iets later ook voor de vrouw ontwikkeld in een iets aangepaste samenstelling.

Specifiek voor de vruchtbaarheid is het voor de man belangrijk dat de opbouw van het membraan van de zaadcel goed is, dat de souplesse van de zwemstaart van de zaadcel optimaal is zodat de zaadcel goed rechtuit kan zwemmen en dat de zaadcel voldoende energie heeft en goed wordt opgebouwd zonder beschadiging van het DNA. Als een gezonde zaadcel goed kan zwemmen, waar veel energie en kracht voor nodig is, dan kan er een goede samensmelting plaatsvinden. Het gaat dus om voedingsstoffen die daar aan bijdragen.

Voor de vrouw is het belangrijk dat de eicellen een goed celmembraan hebben, en dat ook in de eicel de energie goed is. De eicel moet zich op eigen kracht goed kunnen ontwikkelen om zich vervolgens goed in te nestelen. Ook daar is ruim voldoende energie voor nodig. Zowel voor de vrouw als de man gaat het dan onder meer om voedingsstoffen zoals astaxanthine, vitamine B6, B12, E, folaat, Q10, zink, maca en N-acetyl-L-carnitine. Daarnaast zijn de juiste omega vetzuren essentieel; gebaseerd op de ervaringen is voor de man gekozen voor lijnzaadolie en voor de vrouw voor EPA en DHA uit visolie.

Maurice legt uit: “De ontwikkeling van de zaadcel tot aan de volledige uitrijping duurt zo’n 70 dagen. Dat betekent dat je voor de inwerking van de voedingsstoffen uit de Fertility formules ook zo’n drie maanden mag rekenen om tot een optimum te komen. Daarna wil je dit optimum verzorgen en handhaven. Heb je echter als man of vrouw te werken aan je gezondheid in algemene zin of aan het verbeteren van fysieke verstoringen, dan mag je je nog wat langer richten op een leefstijl met gezonde voeding en eventueel aanvullende suppletie. Soms vraagt het balanceren van het lichaam bijvoorbeeld wel een maand of zes tot negen.

Beide Fertility formules bevatten twee producten. Voor de man zijn dit Improvum en Linucaps (met vitamine E en Linum usitatissimum of lijnzaad) en voor de vrouw Improvum en Omarin (met visolie DHA en EPA, vitamine E en D3). Improvum bevat voor zowel de man als de vrouw dezelfde ingrediënten. Alle ingrediënten zijn conform de natuur. Er zijn geen consessies gedaan aan de kwaliteit. De werking van deze combinatie met hoogwaardige natuurlijke extracten is wetenschappelijk meerdere malen onderzocht. De uitkomsten zijn consistent gunstig. De formules worden dan ook ter ondersteuning toegepast in de pre- en periconceptiefase en ter voorbereiding op reproductieve assistentie als IVF. Beide combinaties dragen bij tot de normale vruchtbaarheid en voortplanting en bevatten geen hormonen of medicijnen.

Gyneacoloog dr. Wim Decleer, een andere professional uit de videoserie, zet de Fertility formules al meer dan 10 jaar in bij zijn patiënten. Daarnaast laat hij zijn patiënten goed inzetten op een gezonde leefstijl. Hij ziet dat zijn patiënten een stuk sneller zwanger raken. Als IVF (in-vitro-fertilisatie) of ICSI (intracytoplasmatische spermatozoa-injectie) vervolgens toch nodig is, dan zijn ook daar betere resultaten zichtbaar bij gebruik van Fertility. Iets wat logisch is omdat het ‘basismateriaal’ beter wordt. Als de zaadkwaliteit en de eicelkwaliteit, en dus ook het DNA van de respectievelijke gameten beter wordt, dan wordt het embryo krachtiger en is er meer kans op innesteling en normale ontwikkeling. Dr Wim Decleer heeft in de kliniek vastgesteld dat een goede voorbereiding zelf kan leiden tot een lichtere behandeling als initieel nodig werd geacht.

Maurice Kool concludeert: “We kunnen dus stellen dat de supplementen bij veel stellen bijdragen aan de kans op een zwangerschap, spontaan, IUI of bij IVF.”

In de volgende blog lees je hoe belangrijk gezonde voeding is en waarom je stress beter kunt vermijden als je zwanger wilt worden.

De kwaliteit van de zaadcellen wordt daardoor vaak pas later onderzocht. Veel vrouwen zoeken de oorzaak voor het uitblijven van een zwangerschap dan ook eerst bij zichzelf. Maar hoe reëel is dat? In deze blog lees je waarom het belangrijk is dat de vrouw en de man zich samen goed voorbereiden.

Zoals ook in de eerste blog gesteld, lukt het ruim 15% van de heteroseksuele stellen met een kinderwens niet om zwanger te worden. De oorzaak hiervoor ligt voor ongeveer een derde bij de man, voor een derde bij de vrouw en is voor een derde onbekend. Vaak vraagt het even voor een koppel zwanger wordt. Zelden gaat de man als eerste naar de huisarts, doorgaans is dat nog steeds de vrouw. Ook bezoekt de vrouw de gynaecoloog nog vaak alleen.

Als we echter zien dat de oorzaak net zo sterk bij de man als bij de vrouw kan liggen, dan loont het om zowel bij de vrouw als bij de man te onderzoeken of er onderliggende oorzaken zijn voor verminderde vruchtbaarheid en deze, zo mogelijk, aan te pakken.

De analyse van de vruchtbaarheid van de man is vrij eenvoudig in kaart te brengen via onderzoek. Vroeger werd er gedacht dat er niets gedaan kon worden aan een verminderde vruchtbaarheid bij de man. Dat is echter niet zo. Veel kan verbeterd worden. En elke verbetering waardoor het medische circuit wellicht niet meer nodig is, is winst.

Orthomoleculair fertiliteitsarts Mathilde Kuijpers geeft aan: “Ook ik krijg vaak in eerste instantie alleen de vrouw op consult. Mijn eerste consult duurt echter 1,5 uur waarin ik heel veel uitleg over het lichaam en vruchtbaarheid. Ik geef ook advies over leefstijl, voeding en aanvullende ondersteuning met supplementen. Deze adviezen gelden echter niet alleen voor de vrouw, maar ook voor de man. Ze gaan over het vergroten van de vruchtbaarheid langs de natuurlijke weg. Afgestemd op de persoonlijke situatie van de vrouw én de man. Het is ingewikkeld om dit verhaal thuis goed over te dragen, waardoor essentiële informatie soms verloren gaat. Dat is doodzonde.”

De kwaliteit van het embryo wordt bepaald door de kwaliteit van de zaadcellen en de eicellen. De innesteling vindt ook plaats vanuit het embryo. En vanuit het embryo wordt de placenta gevormd. Het DNA voor het nieuw te vormen leven is dus afkomstig van de man en de vrouw. Als dit van goede kwaliteit is, dan vormt dat niet alleen de basis voor een goede samensmelting, innesteling en zwangerschap, maar ook voor een gezond kind. Het DNA van de man is erg kwetsbaar en foutjes treden dan ook snel op. Voldoende micronutriënten zijn bijvoorbeeld essentieel om tot een goede ontwikkeling van spermatozoa te komen. Reden te meer om zo snel mogelijk in te zetten op het verbeteren van de gezondheid, en daarmee de vruchtbaarheid, van de vrouw én de man.

Maurice Kool Msc. heeft als natuurgeneeskundige veel ervaring met koppels met een zwangerschapswens. “Het is vaak taboe voor de man om zich met de conceptie bezig te houden. Maar gezond zwanger worden kost tijd en is echt een verantwoordelijkheid van de vrouw en de man samen. Vaak zijn partners druk met werk en zijn ze gestrest. De vrouw heeft dan het voornemen om het rustiger aan te gaan doen als ze eenmaal zwanger is. Alsof er dan een rechtvaardiging is om wel tijd, rust en ruimte te creëren, en eerder dus niet. Maar deze stress en drukte helpen niet bij het zwanger worden.”

“Ik adviseer de vrouw en de man dus altijd om de tijd te nemen om een zwangerschap op te zetten. Er is geen vogel die een ei legt voordat z’n nest klaar is. Die mindset, om samen eerst een goede basis te creëren, is heel belangrijk voor de man en de vrouw. Samen gezond zijn. Samen die verantwoordelijkheid nemen en dragen. Zeker in deze tijd met veel toxische invloeden, ongezonde leefstijlinvloeden, hoge werkdruk en bijvoorbeeld overgewicht. We mogen dus echt op een andere manier kijken naar ‘samen natuurlijk zwanger worden’.”

Maurice geeft aan: “Dat verschilt per koppel. Het vertrekpunt is dat je al gezond moet zijn voordat je actief begint met zwanger worden. Is er bijvoorbeeld sprake van overgewicht bij de vrouw of man, dan vraagt het eerst een tijd om op een gezonder gewicht te komen. Zijn er andere gezondheidsproblemen, dan wil je deze ook eerst aanpakken. Mijn stelling is, ‘ga uit van minimaal 3 x 9 maanden’. De eerste 9 maanden bouwen de vrouw en man een gezonde fysieke conditie op. De tweede 9 maanden vindt er hopelijk een gezonde zwangerschap plaats. En de derde 9 maanden staan dan in het teken van de eerste zorg voor het jonge kind. Hoe beter de vrouw en de man dit samen doen, hoe succesvoller het resultaat.”

Maar is dat de enige optie? In deze blog lees je alles over de visie op het natuurlijke herstel van de vruchtbaarheid van onder meer orthomoleculair fertiliteitsarts Mathilde Kuijpers en gynaecoloog dr. Wim Decleer.

In aflevering 4 van de videoserie ‘Natuurlijk samen zwanger worden’ deelt Mathilde Kuijpers haar visie op gezondheid en vruchtbaarheid. Mathilde heeft jaren gewerkt als regulier fertiliteitsarts ofwel arts voortplantingsgeneeskunde. Inmiddels heeft ze haar achtergrond verrijkt in het complementaire domein en nu werkt ze als zelfstandig orthomoleculair fertiliteitsarts. In haar praktijk voor leefstijlgeneeskunde verbindt ze haar reguliere aanpak met haar complementaire visie.

Mathilde licht toe: “Het is belangrijk om je te realiseren dat in het lichaam alles met elkaar verbonden is; de psyche, stressfactoren, het zenuwstelsel, het immuunsysteem, de hormoonhuishouding, de organen et cetera. Alles werkt met elkaar samen om je lichaam goed te laten functioneren. Bij ziekte of verstoringen in het lichaam is het dus belangrijk om breed te kijken. Het volstaat niet om symptomen te onderdrukken of om er een pleistertje op te plakken.”

“Ik onderzoek samen met mijn cliënten waar het probleem ligt en waar het is ontstaan. Samen kijken we terug; vanuit de huidige situatie lopen we de weg terug naar het verleden tot aan de geboorte. Zo brengen we iemands leven in kaart en brengen we de puzzelstukjes samen. Daarbij kijken we naar zaken als stressfactoren in het hier en nu en in het verleden, naar wat iemand nu doet en of iemand dat ook leuk vindt, naar ziektes uit het verleden, naar leefstijl, voedingsgewoontes en beweegpatronen. Hierdoor zien we welke puzzelstukjes ontbreken en welke beschadigd zijn. Dat zijn oorzaken die het symptoom – de verminderde vruchtbaarheid in dit geval – verklaren. Wat we kunnen herstellen, dat gaan we aanpakken.”

Of er ook puzzelstukjes die Mathilde vaker tegen komt? “Ja, zeker. Een van de belangrijkste thema’s bij veel van mijn cliënten is de stressvolle maatschappij, met de hoge verwachtingen. Maar ook de huidige voeding, leefstijl en het gebrek aan beweging vormen uitdagingen. We eten en bewegen al lang niet meer zoals we horen te eten en bewegen. We leven niet het leven wat onze genen kennen. Dat geeft een mismatch in het lichaam met mogelijke verstoringen tot gevolg. Dankzij een brede aanpak op het gebied van leefstijl, voeding, beweging en het aanpakken van stressfactoren, hoeven er minder mensen het medische circuit in. Als ze uiteindelijk toch de stap zetten naar het medische circuit, dan is dat met meer overtuiging. Ze hebben er zelf namelijk eerst alles aan gedaan en hebben al een zo gezond mogelijk lichaam ‘gecreëerd’.”

Orthomoleculair betekent vrij vertaald ‘de juiste of gezonde moleculen betreffende. Orthos komt uit het Grieks. In de orthomoleculaire geneeskunde wordt dus met stoffen gewerkt die het lichaam goed kan gebruiken en verwerken. De basis hiervoor is gezonde voeding, aangevuld met suppletie met essentiële nutriënten zoals vitamines, mineralen, aminozuren, essentiële vetzuren of enzymen, en met minder bekende groepen van stoffen zoals bijvoorbeeld bioflavonoïden. Een orthomoleculair arts of therapeut kijkt naar voedingspatronen, maar ook naar leefstijl en beweging. Hij of zij inventariseert lichamelijke en emotionele problemen, en onderzoekt via bloed, urine of ontlasting of er een tekort of een overmaat van bepaalde stoffen in het lichaam aanwezig is. Soms heeft een orthomoleculaire therapeut ook een achtergrond in de Klinische Psychische Neuro Immunologie (KPNI), de wetenschap die alles in het lichaam met elkaar verbindt. Hierdoor kan de therapeut nog weer een slag dieper onderzoeken wat er in het lichaam gebeurt en welke werkingsmechanismen eventueel zijn verstoord. Mathilde Kuipers, die met de koppels in de videoserie aan de slag gaat, is naast algemeen medisch opgeleid, ook opgeleid als KPNI-therapeut.

Dr. Wim Decleer is gynaecoloog. Hij heeft een fertiliteitskliniek in België waar gebruik wordt gemaakt van voedingssupplementen. In tegenstelling tot veel collega’s hanteert ook hij een brede aanpak en gaat hij niet direct over tot medische interventies. Decleer vertelt: “Als cliënten bij mij komen, dan volgt er eerst een grote evaluatie. Waarom wordt een stel niet zwanger? Eerst wil ik de oorzaak weten. Wat we vervolgens kunnen corrigeren, gaan we corrigeren. Zodat we progressie maken op het gebied van natuurlijke vruchtbaarheid. Ongeveer 90 tot 95% van de mensen kunnen we op natuurlijke wijze helpen. Pas daarna gaan we over op andere methodes. IVF en ICSI zijn zeker waardevolle tools, maar wel pas als het echt nodig is.”

Decleer benoemt een belangrijke drijfveer: “Fertiliteit behoort tot de seksualiteit, het is het meest intieme wat er bestaat tussen een man en een vrouw. Grote emotionele en psychologische componenten spelen hierbij een rol. Normaal gezien horen daar geen toeschouwers bij. Als we erin slagen om de natuurlijke vruchtbaarheid te corrigeren, dan kunnen stellen weer op een intieme manier in hun eigen slaapkamer zwanger worden. Dat is zo veel waard. Maar weinig stellen zijn overigens volledig onvruchtbaar. Dat is pas het geval als er geen zaadcellen of geen eicellen zijn of als de eileiders volledig geblokkeerd zijn. De meeste stellen zijn verminderd vruchtbaar.”

Decennia terug kregen vrouwen een eerste kind op 21-jarige leeftijd. Tegenwoordig is dat 29 jaar. “Vrouwen of stellen die worden doorgestuurd naar de gynaecoloog, zijn vaak al ouder dan 35 jaar”, aldus Decleer. “Dat betekent echter ook dat je al 35 jaar de tijd hebt gehad om in aanraking te komen met een verkeerde leefstijl en toxines bijvoorbeeld.” Mathilde geeft aan: “Je leefstijl aanpassen kan op elk moment, maar soms duurt het even voor alles weer op een gezond peil is. Vrouwen gebruiken tegenwoordig langer anticonceptie, zoals de pil. Het vraagt vaak wel maanden voordat deze synthetische stoffen het lichaam weer uit zijn en de hormoonhuishouding weer hersteld is. Dat vraagt een goede leverwerking. Een gezonde basis creëren met de juiste voeding heeft dan ook tijd nodig.”

“Vruchtbaar zijn, vraagt lichamelijk veel van de vrouw. De twee hormonen oestrogeen en progesteron moeten bijvoorbeeld goed in balans zijn. Hormonen beïnvloeden ook je immuunsysteem. Het immuunsysteem van de vrouw moet een verandering doormaken. Iets wat deels lichaamsvreemd is, de foetus, moet door het immuunsysteem van de moeder worden getolereerd en niet worden afgestoten. Het immuunsysteem moet zich als het ware aanpassen aan de nieuwe situatie zodat er geen complicaties optreden. Het immuunsysteem kun je ondersteunen met een goede darmwerking. En een goede darmfunctie kun je onder meer ondersteunen met de juiste voeding en aanvullende supplementen. Daar zetten we vaak dan ook als eerste op in.”

Als zwanger worden niet lukt, dan is een bezoek aan de huisarts vaak de eerste stap. Wat kan de huisarts in dit licht betekenen?

Huisarts Iris Jansen legt uit: “Vaak komt in het eerste bezoek alleen de vrouw op consult en soms komt een koppel samen. Ik vind het belangrijk om bij mijn patiënten eerst te aanhoren wat er speelt. Hoe lang proberen ze al zwanger te worden? Wie heb ik voor me? Hoe voelen ze zich eronder? Vervolgens inventariseer ik een aantal zaken. Hoe verloopt de cyclus van de vrouw? Is er sprake van ziektes in de voorgeschiedenis of lichamelijke afwijkingen? Zijn er bijzondere omstandigheden in het leven van het stel? Als alles lijkt te gaan hoe het moet, dan geef ik uitleg over de cyclus, de vruchtbare periode en factoren die van invloed zijn op de vruchtbaarheid bij de vrouw en de man. Tot slot stel ik mijn patiënt(en) gerust. Pas als het na een jaar nog niet gelukt is, dan raad ik ze aan terug te komen.”

Zwanger worden vraagt tijd. Ook als er geen belemmeringen zijn zoals ziektes, medicijngebruik of hormonale verstoringen, dan is het nog niet vanzelfsprekend dat het direct lukt. De kans op een spontane zwangerschap is in het eerste half jaar ongeveer 70%. Dit geldt voor gezonde koppels tot 35 jaar die 2 à 3 keer per week vrijen. Na een jaar is deze kans 80% en na 2 jaar 90%. Als het na een half jaar nog niet is gelukt om zwanger te worden, dan is er dus nog geen reden tot zorg. In de normale procedure bij de huisarts volgt dan ook in eerste instantie het advies om het een jaar te proberen, alvorens de medische molen in te gaan. Vrouwen gebruiken bovendien vaak de pil als anticonceptie. Ook na het stoppen met de pil kunnen deze hormonen nog lange tijd de cyclus beïnvloeden. Het duurt dus vaak al een aantal maanden totdat de cyclus weer normaal is en de eisprong optreedt.

Een normale vrouwelijke menstruatiecyclus kan variëren van 21 tot 42 dagen, met een gemiddelde van 28 dagen. De cyclus start op de eerste dag van de menstruatie, die tussen de 1 en 7 dagen kan duren. Hierna start de rijping van de eiblaas en het baarmoederslijmvlies; de folliculaire fase. Ongeveer veertien dagen voor de volgende menstruatie vindt de eisprong ofwel de ovulatie plaats. De uitrijpingsfase ofwel luteale fase van het baarmoederslijmvlies volgt daarna. Indien er geen bevruchting van de eicel heeft plaatsgevonden, begint het verdikte baarmoederslijmvlies in de laatste dagen van de cyclus los te laten en wordt het met een bloeding, de menstruatie, uitgescheiden.

Als zwanger worden na een jaar nog niet is gelukt, dan volgt een tweede bezoek aan de huisarts. De huisarts kan dan via een antistoffentest uitsluiten of er bijvoorbeeld sprake is van chlamydia. Deze geslachtsziekte hoeft geen symptomen te geven, maar kan wel tijdelijk zorgen voor verminderde vruchtbaarheid. Ook de kwaliteit van het sperma wordt getest op het volume, de beweeglijkheid en de concentratie van de zaadcellen. Vrouwen ouder dan 38 jaar of met lichamelijke afwijkingen worden bij het eerste consult met de huisarts overigens meteen doorgestuurd naar de gynaecoloog in het ziekenhuis. Een miskraam is niet direct een reden om door te verwijzen. Dit komt vaker voor en het is een bewijs dat er een bevruchting kan plaatsvinden via de natuurlijke manier. Vinden er meerdere miskramen plaats, dan is dat wel reden voor verder onderzoek.

In deze blog lees je wat daar aan ten grondslag kan liggen en waarmee de acht koppels in de videoserie ‘Natuurlijk samen zwanger worden’ te maken hebben. Vaak spelen meerdere factoren een rol.

Verminderd vruchtbaar zijn, kan voorkomen bij de man, bij de vrouw en bij beide partners. Bij een verminderde vruchtbaarheid is een zwangerschap niet uitgesloten, maar is de kans kleiner en kan het langer duren. In veel gevallen kunnen we gelukkig, ook op natuurlijke wijze, een positieve invloed uitoefenen op verminderde vruchtbaarheid.

Bij mannelijke subfertiliteit is de kwaliteit van de zaadcellen niet optimaal. Dit betekent dat er minder zaadcellen aanwezig kunnen zijn of dat zaadcellen soms helemaal afwezig zijn. Ook kunnen de zaadcellen minder beweeglijk zijn, waardoor ze zich moeilijker een weg kunnen banen door het slijm van de baarmoedermond, door de baarmoeder en de eileiders naar de eicel toe. Tot slot is ook de vorm van de zaadcellen van belang. Zaadcellen met een gunstige vorm hebben de grootste kans om een eicel te bevruchten. Mannen met een grotere hoeveelheid afwijkende zaadcellen, kunnen verminderd vruchtbaar zijn. Bij de meeste mannen met verminderde vruchtbaarheid speelt een combinatie van de drie factoren.

Bij verminderde vruchtbaarheid bij de vrouw kunnen er hormonale stoornissen zijn waardoor er bijvoorbeeld geen optimale cyclus is. De menstruatie kan dan uitblijven of onregelmatig zijn en er treden weinig tot geen ovulaties op. Ook kan de tijd tussen de eisprong en de menstruatie te kort zijn waardoor het baarmoederslijmvlies niet voldoende op sterkte is om een innesteling van een bevrucht eitje mogelijk te maken. Verklevingen in het kleine bekken, afgesloten eileiders en endometriose, ofwel de aanwezigheid van baarmoederslijmvlies op andere plaatsen dan de baarmoeder, kunnen eveneens zorgen voor verminderde vruchtbaarheid. Tot slot is ook de kwaliteit van de eicellen van belang voor een optimale vruchtbaarheid.

Oorzaken voor mannelijke verminderde vruchtbaarheid kunnen liggen in ziektes en in genetische, omgevings-, werk- en leefstijlfactoren. Bij leefstijlfactoren kun je denken aan verkeerde voeding en een tekort aan essentiële nutriënten, aan overgewicht, roken, het gebruik van drugs en alcohol. Ook het dragen van te strakke broeken, hete baden en stress doen geen goed. Een werkomgeving met toxische stoffen, zoals industriële chemicaliën, of hormoonverstorende stoffen in het dagelijkse leven kunnen tevens van invloed zijn. Lichamelijke factoren zoals aangeboren afwijkingen, bijvoorbeeld niet ingedaalde zaadballen, de afwezigheid van zaadleiders of een eerdere ontsteking aan één of beide zaad- of bijballen kunnen complexere factoren zijn. Ook onderliggende ziektes, bijvoorbeeld koorts en chlamydia, of chemotherapie en bestraling kunnen, al dan niet tijdelijk, zorgen voor een verminderde kwaliteit van de zaadcellen of voor minder zaadcellen. Tot slot kunnen erfelijke factoren een rol spelen; een echte behandeling hiervoor bestaat helaas vaak niet.

Ook bij de vrouw kan een verminderde vruchtbaarheid komen door ziektes, zoals een onopgemerkte chlamydia of ontstekingen in het kleine bekken. Leefstijlfactoren zoals stress waardoor de cyclus wordt verstoord, en roken en alcoholgebruik, spelen een grote rol. Bij een ongezond of eenzijdig voedingspatroon kunnen essentiële nutriënten ontbreken, waardoor de kwaliteit van de eicel niet optimaal is. Overgewicht is eveneens geen ideale situatie voor de vruchtbaarheid van de vrouw, noch voor een succesvolle zwangerschap. Bij ondergewicht of anorexia kan de cyclus uitblijven waardoor een zwangerschap onmogelijk is. Van hormoonverstorende en toxische stoffen wordt steeds beter bekend dat deze een negatieve invloed kunnen hebben. Verstoringen in de hormoonhuishouding kunnen zorgen voor een vervroegde overgang of voor het polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Tot slot kan vaginisme ervoor zorgen dat de penis niet in de vagina kan komen.

Ilse & Rafael zijn 28 en 36. Bij Ilse werden via een vaginaal uitstrijkje met als uitslag Pap 3b afwijkende cellen gevonden. Ilse werd hiervoor behandeld. Ook werd de diagnose PCOS gesteld. Ze voelde zich echter niet lekker bij de hormoonpillen die werden voorgesteld. Na deze fikse eyeopener besloten Ilse en Rafael om voor de natuurlijke weg te kiezen.

Ellen & Albert zijn 26 en 30. Na hun huwelijk in 2014 wilden ze direct zwanger worden. Dat lukte niet meteen. Hoe langer het duurde, hoe minder vertrouwen Ellen in haar lichaam kreeg. Toen Ellen uiteindelijk zwanger was, kreeg ze na zes weken een miskraam. Onderzoek naar een oorzaak leverde helaas niks op. Inmiddels zijn Ellen en Albert aanzienlijk gezonder gaan leven, maar nog zonder vruchtbaar resultaat.

Bernadette & Brecht zijn 36 en 38 jaar. Al ruim zeven jaar proberen ze zwanger te worden. Bernadette en Brecht hielden echter ook van feestjes en gezelligheid. Hierdoor was de zaadkwaliteit van Brecht slecht. Bernadette heeft inmiddels allerlei ICSI (intracytoplasmatische spermatozoa-injectie) en IUI (intra-uteriene inseminatie) behandelingen ondergaan. Iets waar Brecht van baalde. De oorzaak lag bij hem, maar Bernadette moest de behandelingen ondergaan. Inmiddels is het koppel veel gezonder gaan leven. Na een miskraam zijn ze echter gestopt met de behandelingen en nemen ze de tijd om even op adem te komen.

Joyce & Kevin zijn beide 24 jaar. Ook bij Joyce is de diagnose PCOS gesteld. Daarnaast heeft ze overgewicht, iets waarvan ook haar moeder last heeft. Ze heeft het advies gekregen om eerst af te vallen en pas daarna te proberen zwanger te worden.

Lisanne & Elout zijn 27 en 31. Na een jaar proberen, is Lisanne nog niet zwanger. De schildklierfunctie van Lisanne blijkt niet goed. Daarnaast heeft ze veel stress op haar werk. Verder blijken er geen factoren te zijn die een zwangerschap zouden belemmeren. Dat vinden ze ook lastig; als je precies weet wat er speelt, dan kun je je daarop richten. Het koppel wil in dit traject bekijken wat ze kunnen optimaliseren om daarna hopelijk succesvol zwanger te worden.

Marrit & Almer zijn 29 en 32. Al drie jaar proberen ze, nog tevergeefs, een zwangerschap op te zetten. Hiervoor is geen oorzaak gevonden. Marrit heeft wel veel stress van haar baan in het onderwijs. Na zes IUI behandelingen proberen ze nu in Groningen IVF (in-vitro-fertilisatie) in Marrits eigen cyclus. Dit heeft veel voordelen, zoals minder hormonen, maar heeft nog niet geleid tot resultaat. Almer heeft het gevoel dat hij niet veel kan doen. Wel ondersteunt hij Marrit, bijvoorbeeld door een ontspannende reis te boeken en samen vooruit te kijken.

Marleen & Pieter zijn 33 en 35. Ze runnen een eigen supermarkt en proberen al vijf jaar zwanger te worden. Zes IUI behandelingen gaven helaas geen resultaat. Ook bij hen is hiervoor geen oorzaak bekend. Ze hebben het er psychisch best moeilijk mee en hebben tijd nodig om dit te verwerken.

Christa & Steven zijn ten slotte beide 29 jaar. Ze zijn al 3,5 jaar en drie IUI pogingen verder. Stevens zaadkwaliteit werd aanvankelijk steeds slechter, maar bleek bij een laatste onderzoek weer aanzienlijk verbeterd. Tot nog toe hebben ook zij helaas nog geen succes.

Gelukkig kan er meer. In de tiendelige videoserie ‘Natuurlijk samen zwanger worden’ worden acht koppels een jaar lang gevolgd in hun zoektocht naar zwanger worden op natuurlijke wijze. Hierin worden ze ondersteund door diverse professionals met advies over hoe een gezonde leefstijl en voedingssupplementen kunnen bijdragen.

Hoe staat het er eigenlijk voor met de vruchtbaarheid in Nederland? En wat als zwanger worden niet zo maar lukt? Wat doet dat met je? Dat lees je in deze eerste blog.

De acht koppels in de videoserie hebben gemeen dat ze lang geprobeerd hebben om op natuurlijke wijze zwanger te worden. Helaas zonder succes. Via de huisarts zijn ze in het medische circuit terecht gekomen. Na verschillende vruchteloze medische behandelingen, besloten de koppels dit pad te verlaten en mee te doen aan het project: ‘Natuurlijk samen zwanger worden’. Ze verbeterden hun dagelijkse leefstijl en voeding, volgden het advies van meerdere professionals en gebruikten voedingssupplementen. Elk koppel kent ook een eigen verhaal. Een verhaal van verlangen, een verhaal van machteloosheid, teleurstelling en verdriet, maar ook een verhaal van hernieuwde hoop. En uiteindelijk in meerdere gevallen een verhaal van vruchtbaarheid en succes.

Eva van Zeeland is lifestyle coach en volgt de acht koppels in hun zoektocht. Ze spreekt uit eigen ervaring. Op 29-jarige leeftijd gaat ze, na lang twijfelen, naar het ziekenhuis omdat het niet lukt om zwanger te worden. “Nieuw leven geven, hoort bij vrouw zijn. Ik voelde me al moeder zonder dat ik kinderen had. Niet zwanger kunnen worden, voelde als onvolmaakt zijn”, zegt Eva. “Als ik in de auto zat, fantaseerde ik over kinderen op de achterbank. Ik had verdriet om iets wat ik niet had. Om een diep onvervuld verlangen.”

Eva ondergaat diverse IUI (intra-uteriene inseminatie), IVF (in-vitro-fertilisatie) en ICSI (intracytoplasmatische spermatozoa-injectie) behandelingen. Aanvankelijk zonder resultaat. In de tussentijd gaat ze ook aan de slag met een natuurarts. Ze zorgt voor goede voeding, ontspanning en ondersteuning via homeopathische middelen. Uiteindelijk blijkt ze na de laatste IUI behandeling zwanger van een tweeling en zet ze twee gezonde jongens op de wereld.

Twee jaar later raakt ze opnieuw zwanger. Dit keer lukt alles zonder hulp en binnen enkele weken. “Waarom nu wel zo snel?”, vraagt Eva zich af. Haar leefstijl is echter drastisch veranderd; haar lichaam is schoon, ze eet suikervrij en biologisch en gebruikt ondersteunende supplementen. “Speelde dat een rol? Ik kon dat niet hard maken, maar opvallend was het zeker!” geeft Eva aan. Drie kinderen op de achterbank van haar auto zijn inmiddels realiteit.

Niet zwanger kunnen worden als je dat wel wenst, is erg ingrijpend. Het roept in eerste instantie veel vragen op. Ligt het aan mij of aan mijn partner? Waar komt het door? En als onderzoek geen uitsluitsel geeft, wat dan? Het gaat ook gepaard met stress en emoties zoals verdriet, onbegrip en machteloosheid. Het gevoel van niet goed te zijn of te falen. Zeker als je om je heen wel vrouwen zwanger ziet worden. Het kan ook een behoorlijke wissel trekken op je relatie, spontaniteit en seksleven. En dan de stap naar de huisarts. Onderzoeken, keuzes en behandelingen met bijwerkingen en een onzekere uitkomst. Veel stellen geven aan in een emotionele achtbaan terecht te zijn gekomen.

Het medische circuit biedt behandelingen met IUI, IVF en ICSI. Deze trajecten zijn echter pittig. Er is helaas nog onvoldoende aandacht voor hoe vrouwen en mannen zelf de kans op natuurlijk zwanger worden kunnen vergroten. Zwanger worden, is een topprestatie. Dat vraagt een lichaam in topconditie. Niet alleen van de vrouw, maar net zo zeer van de man. Hoe gezonder je lichaam, hoe groter de kans op een succesvolle doorgaande zwangerschap. Een medisch traject hoeft niet altijd het eerste hulpmiddel te zijn wanneer zwanger worden niet lukt.